Anemie (bloedarmoede)
Ondermeer door overwoekering van het beenmerg kan het myeloom een daling van het aantal rode bloedcellen veroorzaken.
Deze vermindering van het aantal rode bloedcellen (bloedarmoede of anemie) wordt in het bloed gemeten aan de hand van het hemoglobinegehalte of het hematocriet.
De symptomen kunnen bestaan uit tekort aan energie, vermeoidheid, benauwdheid of kortademigheid bij inspanning.
Vermoeidheid is een vaak voorkomende klacht van patiënten.
Vermeoidheid wordt veroorzaakt door verschillende factoren en vereist afhankelijk van de herkomst van dit neveneffect een behandeling op maat.
De anemie kan veroorzaakt zijn door de ziekte zelf of door geneesmiddelen die gebruikt worden om kwaadaardige cellen uit te roeien.
Als behandelingsmogelijkheden hebt u:
- bloedtransfusies om snel het hemoglobinegehalte te verhogen.
- erythropoëtine als verlengde behandeling van anemie.
Erythropoëtine is een natuurlijke "groeifactor" die aangemaakt wordt door de nieren en die het beenmerg aanzet om meer rode bloedcellen aan te maken. Dankzij de stijging van het hemoglobinegehalte vermindert erythropoëtine de moeheid en de noodzaak voor een transfusie.
Botverwikkelingen:
Botafbraak is een mogelijk gevolg van de ziekte bij multipel myeloompatiënten.
Normaal is er een evenwicht tussen de cellen die bot aanmaken (osteoblasten) en die bot afbreken (osteoclasten).
Bij multipel myeloom is er meer botafbraak dan botaanmaak.
Deze onevenwichtigheid leidt tot botontkalking (vergelijkbaar met osteoperose) alsook tot botafbraak (osteolytische lesies).
Botbreuken met hevige pijn ten gevolge van het broos worden van de botstructuur behoren tot de vervelendste neveneffecten van multipel myeloom.
Radiotherapie kan gebruikt worden om tumorcellen te vernietigen die acute botpijn of beenmergcompressie veroorzaken.
Omdat bij myeloom de ziekte overal verspreid is over het beenmerg, kan radiotherapie niet aangewend worden als basisbehandeling.
Bisfosfonaten zijn moleculen die zich kunnen binden aan de aangetaste botten van myeloompatiënten. Deze binding remt de botafbraak en draagt zo bij aan de genezing en aan het botherstel. Er zijn meerdere types bisfosfonaten, waarvan sommige oraal en andere intraveneus worden toegediend.
Met deze geneesmiddelen kunnen botbreuken echter niet blijvend voorkomen worden. Hoewel hun werkzaamheid afdoende werd bewezen, kunnen ze op lange termijn ook leiden tot neveneffecten, hoofdzakelijk tot " osteonecrose van de kaak". hierbij wordt het kaakbeen gedeeltelijk vernietigd. Het is dus uiterst belangrijk een tandheelkundig onderzoek uit te voeren bij het begin van de behandeling en de tandarts in te lichten over het verloop van de behandeling met bisfosfonaten.
Bisfosfonaten kunnen in sommige gevallen een afname van de nierfunctie ten gevolge hebben. Om deze reden wordt het bloed getest op de klaring van creatine voordat de bisfosfonaten toegedient worden.
Infecties:
Myeloombehandelingen kunnen een tijdelijke daling van de normale witte bloedcellen veroorzaken. De ziekte zelf veroorzaakt meestal ook een daling van de normale immunoglobulines, waardoor de patiënt gevoelig wordt voor bacteriële infecties.
In dat geval moet elke infectie (of vermoeden van infectie) gezien worden als een spoedgeval en zullen direct antibiotica toegedient worden.
Bij herhaaldelijke infecties kan via infuus immunoglobuline toegediend worden voor het herstel van antilichamen, zodat de complicaties kunnen verlinderen.
Myeloïede groeifactoren kunnen gebruikt worden in geval van nuetropenie (verlaagd aantal witte bloedcellen, zogenaamde neutrofielen).
Hypercalciëmie:
Hoge calciumgehaltes in het bloed kunnen duiden op overmatige botafbraak. De symptomen van hypercalciëmie bestaan uit misselijkheid, braken, constipatie, sufheid, vaker plassen en, in extreme gevallen, verwardheid.
Hypercalciëmie kan ook verantwoordelijk zijn voor een plotse verslechtering van de nierfunctie.
Nierinsufficiëntie:
De nierfunctie kan bij myeloom omwille van verschillende redenen aangetast zijn:
- de M-proteïnen die het myeloom aanmaakt, worden gedeeltelijk door de nieren uitgescheiden. Na verloop van tijd kunnen abnormaal grote hoeveelheden M-proteïne in het bloed en in de urine de nieren beschadigen.
- Uitdroging
- Hypercalciëmie (verhoogd calcium gehalte in het bloed) en hyperuricemie (verhoogd urinezuurgehalte in het bloed)
- Sommige medicijnen zoals niet-strioïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAIDs), jodium houdende stoffen
- Amyloïdose
Daarom wordt de nierfunctie regelmatig gecontroleerd (door meting van het creatininegehalte in het bloed).
De beste manier om deze nierbeschadiging te voorkomen, is behandeling van het myeloom, waarbij de hoeveelheden M-proteïne zo laag mogelijk gehouden worden. In bepaalde gevallen van ernstige nierbeschadiging kan nierdialyse noodzakelijk zijn.
Het is tevens belangrijk goed te hydrateren een geen NSAIDs (niet steroidale anti-inflammatoire geneesmiddelen zoals ibuprofen (Brufen), naproxen (Apranax), diclofenac (Voltaren) en geen jodiumhoidende contraststoffen (injecties welke toegediend worden voor het uitvoeren van een scan) in te nemen of te laten toedienen.
